Θα έπρεπε να δώσει τη δική του απάντηση το Μουσείο Φωτογραφίας
Θεσσαλονίκης όταν αποφάσισε να πάρει μέρος και αυτό στους εορτασμούς για
τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Θα έπρεπε να
διαφοροποιηθεί από τις άλλες που έγιναν, να αναδείξει τη δική του
φυσιογνωμία. Και το πέτυχε στην έκθεση με τίτλο «Πέρα από την ιστορία: Η
Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία».
Ως πρόλογο της έκθεσης μια σειρά προσώπων συστήνουν στον επισκέπτη του
μουσείου, πριν να περάσει στον κυρίως εκθεσιακό χώρο, χαρακτηριστικές
φιγούρες ανθρώπων από διάφορες εθνότητες και τάξεις που είχαν ζήσει στη
Θεσσαλονίκη λίγο πριν και λίγο μετά το 1912.
Ορίζουν ταυτόχρονα και το πνεύμα της έκθεσης, η οποία, όπως φρόντισαν οι επιμελητές της Βαγγέλης Ιωακειμίδης και Αλίκη Τσιρλιάγκου, αναδεικνύει όχι τα ιστορικά γεγονότα αλλά το πώς οι φωτογράφοι είδαν τον τόπο και τους κατοίκους του.
Μπορεί ο Γιώργος Ιωάννου να έγραφε «...καμία φωτογραφία και καμία ταινία δεν μπορεί να αποτυπώσει αυτή την παλιά μορφή της Θεσσαλονίκης και τη ζωή μέσα σε αυτή, όπως ένα κείμενο», όμως οι δύο επιμελητές ανταπαντούν, παρουσιάζοντας φωτογραφίες που ανέσυραν από ιδιωτικά και κρατικά αρχεία, οι οποίες δίνουν τον παλμό της ζωής στη Θεσσαλονίκη και τις γύρω περιοχές.
ΟΙ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Έτσι, στην πρώτη ενότητα ναι μεν υπάρχουν οι κλασικές φωτογραφίες, όπως αυτή της εισόδου των ελληνικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, αλλά ο επισκέπτης θα νιώσει την ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί από την άφιξη χιλιάδων στρατιωτών από άλλες χώρες. Ασιάτες και Ευρωπαίοι συνωστίζονταν στους δρόμους της, αλλάζοντας πολλά στην κοινωνία και την οικονομία της.
«Πρόθεση αυτής της έκθεσης είναι η φωτογραφία να μη λειτουργήσει ως όχημα περιδιάβασης της ιστορίας, αλλά ως τρόπος μεταφοράς του θεατή πέρα από την ιστορία, πέρα δηλαδή από την εικονογράφηση των ιστορικών γεγονότων -ως ένα μέσο εμβάπτισής του στο κλίμα μιας άλλης εποχής, μιας άλλης πόλης, όπως αυτό βιωνόταν από τους φωτογράφους της περιόδου» σημειώνουν οι δύο επιμελητές, αφήνοντας ελεύθερη τη ματιά του επισκέπτη να αφεθεί στις φωτογραφίες, χωρίς να επηρεάζεται από συνοδευτικά κείμενα. Όμως υπάρχει ένας έξυπνος -έντυπος- οδηγός για να περιηγηθεί στο υλικό που παρουσιάζεται και ο οποίος θα του αποκαλύψει, για παράδειγμα, ποιος είναι και γιατί κατασκεύασε την κρυψώνα στον κορμό ενός δένδρου ο ανώνυμος στρατιώτης ή πώς περνούσαν τις ώρες της σχόλης τους στρατιώτες και πολίτες.
Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΞΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ
Μια διαφάνεια, έξοχα φωτισμένη, εισάγει τον επισκέπτη στην ενότητα που είναι αφιερωμένη στην οδυνηρή περίοδο της μεγάλης πυρκαγιάς, για να ακολουθήσει η διπλή ενότητα με τίτλο «ο ήχος της πόλης». Εδώ αποδεικνύεται ότι δεν είναι μια «άλλη πόλη» αυτή που τότε φωτογράφισαν οι έλληνες και ξένοι επισκέπτες της. Βλέποντας ο επισκέπτης τις φωτογραφίες σε αυτές τις ενότητες, αμέσως θα τις συνδέσει με το σήμερα και θα εντοπίσει διαφορές και ομοιότητες, αλλά θα αντιληφθεί και κάτι εξίσου ενδιαφέρον, ότι δηλαδή παραμένει αναλλοίωτη η φυσιογνωμία της πόλης.
Πολλές είναι και οι εικόνες από τα κύματα προσφύγων που πέρασαν από τη Θεσσαλονίκη, άλλων που συνέχισαν την πορεία τους και αυτών που ρίζωσαν εδώ, όπως και οι σκηνές αποχαιρετισμού οικείων προσώπων σε φωτογραφίες νεκρώσιμων ακολουθιών. Εξίσου πολλές είναι και οι αποκαλυπτικές εικόνες μιας διαφορετικής καθημερινότητας, όπως αυτές από μια ομάδα φίλων ντυμένων με τις στολές του τένις ή της κυρίας με το κομψό ντύσιμο που καπνίζει με θάρρος το τσιγάρο της σε κάποια εξοχική ταβέρνα.
ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ
Όμως, η έκθεση δεν μένει σε αυτή την ιμπρεσιονιστική καταγραφή. Για όσους επιθυμούν να συνεχίσουν την περιδιάβαση στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, με όχημα πλέον τον λόγο και την κινούμενη εικόνα, έχει προβλεφτεί ένας χώρος μελέτης βιβλίων και άλλων εντύπων σχετικών με το θέμα και προβολή ενός ντοκιμαντέρ.
Η έκθεση «Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία» έχει ως υπότιτλο «Από την απελευθέρωση μέχρι το Μεσοπόλεμο», αφού πρόκειται να ακολουθήσουν οι εκθέσεις «Από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τη μεταπολίτευση» τον Μάρτιο και «Από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα» τον Μάιο.
(Κώστα Μαρίνου-ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ)
Ορίζουν ταυτόχρονα και το πνεύμα της έκθεσης, η οποία, όπως φρόντισαν οι επιμελητές της Βαγγέλης Ιωακειμίδης και Αλίκη Τσιρλιάγκου, αναδεικνύει όχι τα ιστορικά γεγονότα αλλά το πώς οι φωτογράφοι είδαν τον τόπο και τους κατοίκους του.
Μπορεί ο Γιώργος Ιωάννου να έγραφε «...καμία φωτογραφία και καμία ταινία δεν μπορεί να αποτυπώσει αυτή την παλιά μορφή της Θεσσαλονίκης και τη ζωή μέσα σε αυτή, όπως ένα κείμενο», όμως οι δύο επιμελητές ανταπαντούν, παρουσιάζοντας φωτογραφίες που ανέσυραν από ιδιωτικά και κρατικά αρχεία, οι οποίες δίνουν τον παλμό της ζωής στη Θεσσαλονίκη και τις γύρω περιοχές.
ΟΙ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Έτσι, στην πρώτη ενότητα ναι μεν υπάρχουν οι κλασικές φωτογραφίες, όπως αυτή της εισόδου των ελληνικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, αλλά ο επισκέπτης θα νιώσει την ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί από την άφιξη χιλιάδων στρατιωτών από άλλες χώρες. Ασιάτες και Ευρωπαίοι συνωστίζονταν στους δρόμους της, αλλάζοντας πολλά στην κοινωνία και την οικονομία της.
«Πρόθεση αυτής της έκθεσης είναι η φωτογραφία να μη λειτουργήσει ως όχημα περιδιάβασης της ιστορίας, αλλά ως τρόπος μεταφοράς του θεατή πέρα από την ιστορία, πέρα δηλαδή από την εικονογράφηση των ιστορικών γεγονότων -ως ένα μέσο εμβάπτισής του στο κλίμα μιας άλλης εποχής, μιας άλλης πόλης, όπως αυτό βιωνόταν από τους φωτογράφους της περιόδου» σημειώνουν οι δύο επιμελητές, αφήνοντας ελεύθερη τη ματιά του επισκέπτη να αφεθεί στις φωτογραφίες, χωρίς να επηρεάζεται από συνοδευτικά κείμενα. Όμως υπάρχει ένας έξυπνος -έντυπος- οδηγός για να περιηγηθεί στο υλικό που παρουσιάζεται και ο οποίος θα του αποκαλύψει, για παράδειγμα, ποιος είναι και γιατί κατασκεύασε την κρυψώνα στον κορμό ενός δένδρου ο ανώνυμος στρατιώτης ή πώς περνούσαν τις ώρες της σχόλης τους στρατιώτες και πολίτες.
Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΞΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ
Μια διαφάνεια, έξοχα φωτισμένη, εισάγει τον επισκέπτη στην ενότητα που είναι αφιερωμένη στην οδυνηρή περίοδο της μεγάλης πυρκαγιάς, για να ακολουθήσει η διπλή ενότητα με τίτλο «ο ήχος της πόλης». Εδώ αποδεικνύεται ότι δεν είναι μια «άλλη πόλη» αυτή που τότε φωτογράφισαν οι έλληνες και ξένοι επισκέπτες της. Βλέποντας ο επισκέπτης τις φωτογραφίες σε αυτές τις ενότητες, αμέσως θα τις συνδέσει με το σήμερα και θα εντοπίσει διαφορές και ομοιότητες, αλλά θα αντιληφθεί και κάτι εξίσου ενδιαφέρον, ότι δηλαδή παραμένει αναλλοίωτη η φυσιογνωμία της πόλης.
Πολλές είναι και οι εικόνες από τα κύματα προσφύγων που πέρασαν από τη Θεσσαλονίκη, άλλων που συνέχισαν την πορεία τους και αυτών που ρίζωσαν εδώ, όπως και οι σκηνές αποχαιρετισμού οικείων προσώπων σε φωτογραφίες νεκρώσιμων ακολουθιών. Εξίσου πολλές είναι και οι αποκαλυπτικές εικόνες μιας διαφορετικής καθημερινότητας, όπως αυτές από μια ομάδα φίλων ντυμένων με τις στολές του τένις ή της κυρίας με το κομψό ντύσιμο που καπνίζει με θάρρος το τσιγάρο της σε κάποια εξοχική ταβέρνα.
ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ
Όμως, η έκθεση δεν μένει σε αυτή την ιμπρεσιονιστική καταγραφή. Για όσους επιθυμούν να συνεχίσουν την περιδιάβαση στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, με όχημα πλέον τον λόγο και την κινούμενη εικόνα, έχει προβλεφτεί ένας χώρος μελέτης βιβλίων και άλλων εντύπων σχετικών με το θέμα και προβολή ενός ντοκιμαντέρ.
Η έκθεση «Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία» έχει ως υπότιτλο «Από την απελευθέρωση μέχρι το Μεσοπόλεμο», αφού πρόκειται να ακολουθήσουν οι εκθέσεις «Από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τη μεταπολίτευση» τον Μάρτιο και «Από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα» τον Μάιο.
(Κώστα Μαρίνου-ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ)
