Είναι η στιγμή που θα κληθούν οι πολίτες να αποτιμήσουν συνολικά το έργο της διοίκησης του Γιάννη Μπουτάρη. Η σημερινή εκδήλωση αφορά τον τυπικό απολογισμό του έργου της διοίκησης για το έτος 2011, όπου πλειοψηφία και αντιπολίτευση θα παραθέσουν τις εκτιμήσεις τους για ό,τι έγινε και δεν έγινε κατά τον πρώτο χρόνο θητείας της νυν δημοτικής αρχής. Με αφορμή αυτήν την εκδήλωση η «Θ» επιχειρεί τη δική της αποτίμηση, όπως αυτή αποτυπώθηκε στα ρεπορτάζ των τελευταίων 21 μηνών. Παρουσιάζει τα επιτεύγματα, τις παραλείψεις, τα λάθη και τις αστοχίες της δημοτικής αρχής σε καθέναν από τους επιμέρους τομείς του δημοτικού έργου. Παράλληλα προσεγγίζει τη θέση της «Πρωτοβουλίας» στο νέο πολιτικό περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώθηκε τους τελευταίους μήνες μετά τις καταιγιστικές πολιτικές εξελίξεις, καθώς και την κατάσταση στο εσωτερικό της πλειοψηφούσας παράταξης.
Η «συμμαχία» του 2010
Ο Γιάννης Μπουτάρης εξελέγη το Νοέμβριο του 2010 με οριακή έστω πλειοψηφία, επειδή εκείνος ήταν που κατόρθωσε να εκφράσει με τον καλύτερο τρόπο το ώριμο από καιρό αίτημα των Θεσσαλονικέων για αλλαγή στο δήμο. Γύρω από αυτό το αίτημα συγκροτήθηκε -κυρίως στο δεύτερο γύρο των εκλογών- μία ευρεία πολιτική συμμαχία, η οποία περιελάμβανε δυνάμεις από σχεδόν ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, ακόμη και από το χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Είκοσι έναν μήνες μετά το ερώτημα είναι τι απέμεινε από εκείνη τη «συμμαχία» και κυρίως ποιο μπορεί να είναι το πολιτικό όχημα με το οποίο η «Πρωτοβουλία» θα κινηθεί προς τις εκλογές του 2014.
Το ΠΑΣΟΚ, που ήταν ο βασικός πυλώνας της παράταξης του κ. Μπουτάρη στις εκλογές του 2010, βρίσκεται πλέον σε κατάρρευση και τίποτε δεν δείχνει ότι θα ανακάμψει σημαντικά ώς τις επόμενες δημοτικές εκλογές. Αβέβαιη προδιαγράφεται η δυναμική και του δεύτερου κυβερνητικού εταίρου, της Δημοκρατικής Αριστεράς, η οποία επίσης είχε στηρίξει το νυν δήμαρχο. Στο πλευρό της «Πρωτοβουλίας» στο δεύτερο γύρο των εκλογών είχαν προστρέξει, έστω και κάπως απρόθυμα, οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ αλλά και μία κρίσιμη μάζα κεντροδεξιών ψηφοφόρων. Μετά τις τελευταίες δύο εκλογικές αναμετρήσεις, που ανέδειξαν το ΣΥΡΙΖΑ αξιωματική αντιπολίτευση, οι πάντες στην «Πρωτοβουλία» αναγνωρίζουν ότι «στις εκλογές του 2014 πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις και τη στάση που θα τηρήσει το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα».
Το άνοιγμα στο ΣΥΡΙΖΑ
Την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται και ο κ. Μπουτάρης, γι’ αυτό και πριν από έναν μήνα επιχείρησε σημαντική στροφή στη στάση του έναντι της Κουμουνδούρου. Έτσι μετά τους καβγάδες που είχε στήσει με το ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου, όταν αρνήθηκε να του παραχωρήσει την πλατεία Αριστοτέλους για τις προεκλογικές συγκεντρώσεις του, εν συνεχεία επιδίωξε προσέγγιση, η οποία φάνηκε να αποδίδει, απόδειξη η προ μηνός επίσκεψη του κ. Τσίπρα στο δημαρχιακό μέγαρο και η συνάντησή του με το δήμαρχο Θεσσαλονίκης. «Εμείς δεν τρέφουμε αυταπάτες. Ξέρουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κατέλθει αυτόνομος στις εκλογές. Δική μας επιδίωξη θα είναι να συναντηθούμε ξανά στο δεύτερο γύρο», τονίζει κορυφαίο στέλεχος της «Πρωτοβουλίας». Επιπλέον επισημαίνει πως «πολλά θα εξαρτηθούν και από το πρόσωπο του υποψηφίου που θα στηρίξει ο κ. Τσίπρας», καθώς αυτό θα καθορίσει εν πολλοίς τη δυναμική του συνδυασμού του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τη σχέση του με την «Πρωτοβουλία». Στην παράταξη του κ. Μπουτάρη αναμένουν επιδείνωση των σχέσεων με το ΚΚΕ κυρίως λόγω των συνεχών συγκρούσεων με τους προσκείμενους στον Περισσό συνδικαλιστές αλλά και εξαιτίας της διαφαινόμενης μερικής ιδιωτικοποίησης της καθαριότητας, που φαίνεται να προωθεί η διοίκηση. Στην «Πρωτοβουλία» θεωρούν ότι η ΔΗΜΑΡ θα είναι ξανά στο πλευρό τους, ενώ ερωτηματικό παραμένει η στάση που θα τηρήσει το 2014 η κρίσιμη μάζα των κεντροδεξιών ψηφοφόρων. «Αποφασιστικό ρόλο σε αυτό θα παίξει το πρόσωπο του υποψηφίου που θα επιλέξει η ΝΔ», σημειώνει ένας εκ των αντιδημάρχων, εκτιμώντας ωστόσο πως «η έως τώρα πολιτική του Μπουτάρη πρέπει λογικά να τους ικανοποιεί».
Πέρα όμως από τις πολιτικές συμμαχίες οι συνεργάτες του δημάρχου τού εισηγούνται να κλείσει σιγά, σιγά τα μέτωπα που έχει ανοίξει και με διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες. Θεωρούν για παράδειγμα λάθος τη σύγκρουση «για ψύλλου πήδημα», όπως αναφέρουν, του κ. Μπουτάρη με μερίδα των Ποντίων αλλά και με τον Εμπορικό Σύλλογο και του προτείνουν να αναλάβει πρωτοβουλίες συμφιλίωσης.
Το ρήγμα στην «Πρωτοβουλία»
Πριν από οποιοδήποτε μέτωπο ο κ. Μπουτάρης καλείται να κλείσει αυτό που έχει ανοίξει εδώ και περίπου δέκα μήνες στο εσωτερικό της «Πρωτοβουλίας». Τα πρώτα σύννεφα άρχισαν να εμφανίζονται στο τέλος του 2011 και είχαν να κάνουν με την εσωτερική κατανομή εξουσιών. Ως δήμαρχος ο κ. Μπουτάρης έδειξε να έχει καλύτερη χημεία με μία νέα ομάδα προσώπων, που ήταν εγγύτερα προς τη δική του, τεχνοκρατική λογική διοίκησης του δήμου. Προϊόντος του χρόνου δημιουργήθηκαν δύο ξεχωριστές ομάδες στο εσωτερικό της παράταξης: οι «παλιοί» (Αβραμόπουλος, Κουράκης, Ζαχαριάδης αλλά και η πλειονότητα των στελεχών του ΠΑΣΟΚ) και οι «νέοι» (Καπόν, Ζέρβας, Πέγκας, Γούλα κ.ά.). Την καχυποψία μεταξύ των δύο στρατοπέδων επέτεινε η υπόθεση του «Αλλατίνη» αλλά και σειρά αστοχιών στον τομέα της καθαριότητας, του εορτασμού για το 2012 κ.λπ. Πλέον στελέχη και των δύο πλευρών αναγνωρίζουν ότι «από δω και πέρα πρέπει όλα αυτά να τα αφήσουμε στην άκρη, γιατί στο εξής ο χρόνος αρχίζει και μετρά αντίστροφα». Επισημαίνουν όμως παράλληλα ότι «το ρήγμα είναι αρκετά βαθύ και ο μόνος που μπορεί να το γεφυρώσει είναι ο ίδιος ο Μπουτάρης». Όπως αναφέρει στέλεχος της λεγόμενης «νέας γενιάς», «ο δήμαρχος πρέπει να αναλάβει αμέσως πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση, ώστε το μέτωπο να κλείσει, αν είναι δυνατόν και πριν από το τέλος του 2012».
Τα συν και τα πλην της διοίκησης του δήμου
Με δυνατά χαρτιά, όπως η ενίσχυση της εξωστρέφειας της Θεσσαλονίκης, η θωράκιση των οικονομικών απέναντι σε φαινόμενα κακοδιαχείρισης και η προώθηση σειράς παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας, αλλά συγχρόνως και με ανοικτές πληγές σε θέματα που αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη, με κορυφαία την καθαριότητα και το κυκλοφοριακό, ο Γιάννης Μπουτάρης λογοδοτεί για το έργο που επιτέλεσε κατά τον πρώτο χρόνο της δημαρχιακής θητείας του. Ο απολογισμός πεπραγμένων της δημοτικής αρχής για την περασμένη χρονιά πρόκειται να παρουσιαστεί στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, η οποία πραγματοποιείται στις 6 σήμερα το απόγευμα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του νέου δημαρχιακού μεγάρου.
Ανοικτή και εξωστρεφής πόλη
Με την ανάληψη των καθηκόντων του στη διοίκηση του κεντρικού δήμου ο Γιάννης Μπουτάρης προέβαλε ως προσωπικό στοίχημά του την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης ως μιας πόλης ανοικτής και εξωστρεφούς, η οποία απαλλαγμένη από φοβικά σύνδρομα μπορεί να δημιουργήσει τη νέα ταυτότητά της αξιοποιώντας το πολυπολιτισμικό παρελθόν της.
Στη λογοδοσία του ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης αναμένεται να κάνει εκτενή αναφορά στις πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν κατά το πρώτο έτος της θητείας του, με στόχο να προσελκυστεί στην πόλη ρεύμα τουρισμού και συνακόλουθα να τονωθεί η τοπική οικονομία. Στις πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνονται οι μεταβάσεις και οι επαφές -σε κορυφαίο επίπεδο- του Γιάννη Μπουτάρη στο Τελ Αβίβ και στην Κωνσταντινούπολη για την προβολή της Θεσσαλονίκης ως «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων». Οι ενέργειες αυτές σύμφωνα με τη δημοτική αρχή οδήγησαν μέσα στο πρώτο εννιάμηνο του 2011 στην αύξηση των επισκεπτών από το Ισραήλ κατά 330% και από την Τουρκία κατά 63%.
Έξω πάμε καλά…
Ενώ η περσινή χρονιά μοιάζει να κλείνει με θετικό πρόσημο αναφορικά με τους στόχους που είχαν τεθεί για την προβολή της Θεσσαλονίκης στο εξωτερικό, στο… εσωτερικό η διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη φαίνεται πως έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, καθώς δεν κατάφερε να κερδίσει το στοίχημα της βελτίωσης της καθημερινότητας του πολίτη.
Και ο ίδιος ο Γιάννης Μπουτάρης εξάλλου για το θέμα αυτό δεν «μάσησε τα λόγια του» και παραδέχτηκε δημοσίως, ακόμη και από το βήμα του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, ότι η παράταξή του δεν κατάφερε, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά, να δώσει λύσεις στα προβλήματα της καθαριότητας ούτε όμως και στο κυκλοφοριακό.
Πληγή η καθαριότητα
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και κατά το πρώτο διάστημα της ανάληψης των καθηκόντων του ο Γιάννης Μπουτάρης διαβεβαίωνε ότι «μέσα στους πρώτους έξι μήνες της θητείας μας η πόλη θα έχει καθαρίσει». Ωστόσο η υπόσχεσή του αυτή δεν υλοποιήθηκε ούτε στον πρώτο χρόνο της θητείας του ούτε καν στο διάστημα των 21 μηνών που έχει παρέλθει μέχρι και σήμερα.
Αντίθετα ο τομέας της καθαριότητας εξακολουθεί να παραμένει ο πλέον προβληματικός για τη διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη, με το σύστημα αποκομιδής να έχει σχεδόν τιναχθεί στον αέρα ελλείψει απορριμματοφόρων οχημάτων. Μάλιστα οι Θεσσαλονικείς δεν έχουν καμία ελπίδα να ξαναδούν την πόλη τους καθαρή πριν από το 2013 κι αυτό, εφόσον προχωρήσουν τα σχέδια για την ανανέωση του στόλου των απορριμματοφόρων μέσω του ΕΣΠΑ.
Κατά την περσινή χρονιά πάντως τέθηκαν οι βάσεις -μέσω της υπογραφής συμφωνίας με την ΕΕΑΑ Α.Ε.- για την ανάπτυξη ενός νέου συστήματος ανακύκλωσης με έναν μπλε κάδο για χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό και σίδερο, νομιμοποιήθηκε ο σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων στην περιοχή του Φοίνικα και μειώθηκαν οι υπερωριακές αμοιβές των υπαλλήλων της καθαριότητας σε 1,7 εκατ. ευρώ από 3,8 εκατ. ευρώ το 2010 και 4,1 εκατ. ευρώ το 2009.
Στο έντυπο του απολογισμού που εξέδωσε η διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη κάνει λόγο για «προσπάθειες ανασυγκρότησης του τομέα της καθαριότητας, ο οποίος είχε καταρρεύσει», την ώρα που οι δημότες καλούνταν μέσω υπέρογκων δημοτικών τελών «να χρηματοδοτούν επί χρόνια ένα αναποτελεσματικό, οπισθοδρομικό, αδιαφανές και ακριβό σύστημα καθαριότητας».
Νέα μείωση στα δημοτικά τέλη
Ως αντιστάθμισμα για τις προβληματικές υπηρεσίες που εξακολουθεί να προσφέρει στον τομέα της καθαριότητας αλλά και συναισθανόμενη τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά λόγω της οικονομικής κρίσης η διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη αναμένεται να προχωρήσει σε νέα μείωση στα δημοτικά τέλη για την επόμενη χρονιά.
Εξάλλου ο δήμαρχος είχε προχωρήσει σε μείωση των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού (σε ποσοστό 7,5%) και κατά το πρώτο έτος της θητείας του. Η συγκεκριμένη πρακτική υπήρξε κάθε άλλο παρά γνώριμη για τους Θεσσαλονικείς, καθώς ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του δήμου που αποφασιζόταν ελάφρυνση των φόρων. Η δημοτική αρχή θεωρεί ότι η μείωση των δημοτικών τελών ουσιαστικά «άφησε χρήμα» σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε μία περίοδο δραστικά μειούμενης ρευστότητας.
Οικονομική θωράκιση
Ο εξορθολογισμός των οικονομικών και η θωράκισή τους απέναντι σε φαινόμενα κακοδιαχείρισης ήταν μία από τις μεγαλύτερες μάχες που κλήθηκε να δώσει η διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη κατά τον πρώτο χρόνο της θητείας της όχι μόνο λόγω της γενικευμένης οικονομικής κρίσης αλλά και εξαιτίας του πλήγματος που προκλήθηκε από την υπόθεση της υπεξαίρεσης.
Με την ανάληψη των καθηκόντων της η δημοτική αρχή προχώρησε σε απογραφή αλλά και σε νομικό και οικονομικό έλεγχο, ώστε να υπάρξει μία σαφής εικόνα για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο δήμος Θεσσαλονίκης. Η διοίκηση του κεντρικού δήμου δηλώνει υπερήφανη, γιατί μέσα στο 2011, στο πλαίσιο του ασφυκτικού δημοσιονομικού περιβάλλοντος και της εφαρμογής του «Καλλικράτη», καταρτίστηκε ο πρώτος πραγματικός δημοτικός προϋπολογισμός, ο οποίος βασίστηκε στα αναμενόμενα και όχι σε θεωρητικά έσοδα.
Οι οικονομικές υπηρεσίες του δήμου Θεσσαλονίκης θωρακίστηκαν με το διπλογραφικό σύστημα, ενώ εκ βάθρων αλλαγές προωθήθηκαν στη λειτουργία σειράς νευραλγικών τμημάτων, όπως αυτά των προμηθειών ή των αποθηκών.
Με το νοικοκύρεμα των οικονομικών του ο δήμος Θεσσαλονίκης κατάφερε να εξομαλύνει τη διαδικασία αποπληρωμής χρόνιων οφειλών προς διάφορους προμηθευτές του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της δημοτικής αρχής μέσα στην περασμένη χρονιά αποπληρώθηκαν 29 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 46 εκατ. ευρώ, που κάλυπταν οι συσσωρευμένες οφειλές του κεντρικού δήμου προς τους προμηθευτές του.
Παρ’ όλα αυτά όμως λόγω και του αρνητικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί συνολικά για τους ΟΤΑ όλης της χώρας ο δήμος Θεσσαλονίκης φαίνεται πως δεν κατάφερε να ανακτήσει την αξιοπιστία του έναντι των προμηθευτών του, γεγονός που καταδεικνύεται από το γεγονός ότι σειρά διαγωνισμών που προκηρύσσονται για προμήθειες ή και για έργα καταλήγουν άγονοι, με αποτέλεσμα τελικά να αποτελεί περίπου μονόδρομο η προσφυγή στη λύση της απευθείας ανάθεσης.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Καλές επιδόσεις φαίνεται πως πέτυχε η δημοτική αρχή στον τομέα της ενεργοποίησης νέων πηγών χρηματοδότησης, με στόχο την υλοποίηση σειράς μεγάλων έργων αλλά και παρεμβάσεων μικρότερης εμβέλειας, οι οποίες ωστόσο έχουν μεγάλη σημασία σε επίπεδο γειτονιάς.
Μόνο από το «Πράσινο Ταμείο» του ΥΠΕΚΑ διασφαλίστηκε χρηματοδότηση μεγαλύτερη των 11 εκατ. ευρώ για έργα που είτε ήδη άρχισαν είτε θα αρχίσουν να εξελίσσονται κατά το προσεχές διάστημα, όπως η ανάπλαση του οθωμανικού μνημείου Παζάρ Χαμάμ στα Λουλουδάδικα, η πεζοδρόμηση της Αγίας Σοφίας ή η αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου του Επταπυργίου.
Παράλληλα εγκρίθηκε η χρηματοδότηση από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» της μελέτης για το βιοκλιματικό σχεδιασμό της πλατείας Χρηματιστηρίου και του Φραγκομαχαλά, ενός έργου προϋπολογισμού 6,5 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή οι προτάσεις που έχουν υποβληθεί και κατ’ αρχήν έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο διάφορων κοινοτικών προγραμμάτων αφορούν έργα 25 εκατ. ευρώ. Σε αυτά μάλιστα δεν συμπεριλαμβάνονται δύο μεγάλα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, η ανάπλαση της παραλίας, προϋπολογισμού 20,5 εκατ. ευρώ, και η συντήρηση του διατηρητέου κτιρίου των παλαιών δημοτικών σφαγείων, ύψους 3,25 εκατ. ευρώ.
Με την ανάληψη των καθηκόντων της η νέα δημοτική αρχή προχώρησε στην οργάνωση Γραφείου Απορρόφησης Ευρωπαϊκών και Εθνικών Πόρων, το οποίο μέσα στο 2011 υπέβαλε 34 προτάσεις, με το διεκδικούμενο ποσό να διαμορφώνεται σε 44,7 εκατ. ευρώ για παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς παραγωγής δημοτικού έργου.
Κυκλοφοριακό και παραεμπόριο
Μέσα στο 2011 η δημοτική αστυνομία βεβαίωσε περισσότερες από 100.000 παραβάσεις στάθμευσης, ενώ στο πλαίσιο των προσπαθειών της για καταστολή του παραεμπορίου πραγματοποίησε μεταξύ άλλων 2.500 ελέγχους και 1.613 επιχειρήσεις κατάσχεσης και καταστροφής προϊόντων, ενώ αποκάλυψε τέσσερα παράνομα κέντρα διακίνησης λαθραίων εμπορευμάτων και βεβαίωσε 172 παραβάσεις υπαίθριου εμπορίου. Ωστόσο οι ενέργειες αυτές δεν στάθηκαν αρκετές, για να αντιμετωπιστεί ούτε το κυκλοφοριακό πρόβλημα ούτε ασφαλώς το παραεμπόριο, που εξακολουθεί να ανθεί στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής πάντως οι επιταγές του «Καλλικράτη» αλλά και οι αυξημένες ανάγκες που προέκυψαν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης επέβαλαν την ίδρυση νέων δομών, όπως το πρώτο κέντρο εμβολιασμού για ανασφάλιστους πολίτες ή η τράπεζα τροφίμων και ρούχων, που οργανώθηκε στο κτίριο της οδού Μοναστηρίου 53-55.
Το δημοτικό συμβούλιο άνοιξε στην κοινωνία
Νέα ήθη στη λειτουργία του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης εισήγε με την ανάληψη των καθηκόντων του ο νέος πρόεδρος του οργάνου Παναγιώτης Αβραμόπουλος. Το δημοτικό συμβούλιο λειτουργεί με νέο κανονισμό, ο οποίος καταρτίστηκε από διαπαραταξιακή επιτροπή, με σκοπό να κατοχυρώσει τη δημοκρατικότητα και την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών. Εξάλλου για πρώτη φορά οι συνεδριάσεις του οργάνου μεταδίδονται ζωντανά από την TV100, ώστε κάθε πολίτης να σχηματίζει ιδία άποψη για το έργο της δημοτικής αρχής αλλά και για τις παρεμβάσεις της αντιπολίτευσης. Το δημοτικό συμβούλιο έχει ανοίξει στην κοινωνία, καθώς, όπως σημειώνει η δημοτική αρχή, δίνεται βήμα θεσμοθετημένης έκφρασης στις ενώσεις εργαζομένων, σε συλλογικούς φορείς αλλά και σε ομάδες πολιτών.
(Των Νίκου Ηλιάδη-Βαρβάρας Ζούκα από ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ)Ολόκληρος ο απολογισμός της Διοίκησης Μπουτάρη σε PDF: ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
