Πως θα γίνει η πλατεία Χρηματιστηρίου

Μελέτη ανάπλασης ευρύτερης περιοχής Πλατείας Χρηματιστηρίου

Η μελέτη Ανάπλασης της περιοχής του Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης μεταξύ των οδών Εγνατίας, Ι. Δραγούμη, Τσιμισκή και Δωδεκανήσου με τον συνοπτικό τίτλο «Ανάπλαση περιοχής πλατείας Χρηματιστηρίου» εκπονείται από το Τμήμα Αρχιτεκτονικών Μελετών της Δ/νσης Μελετών Αρχιτεκτονικών Έργων, και αφορά την αναμόρφωση περιοχής εμβαδού 110 στρεμμάτων περίπου και ειδικότερα των πλατειών Χρηματιστηρίου και Εμπορίου. 

Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα του παλιού εμπορικού και επιχειρηματικού κέντρου όπως αυτή διαμορφώθηκε τους τελευταίους αιώνες και σήμερα παρακμάζει.
Ειδικότερα η περιοχή παρέμβασης περικλείεται από τις οδούς, Εγνατία, Ίωνος Δραγούμη,  Τσιμισκή και Δωδεκανήσου μία περιοχή περίπου 110στρ. και περιλαμβάνει του παλιούς εμπορικούς πυρήνες της οδού Αγίου Μηνά, Εδέσσης και Β.Ουγκώ, τις πλατείες Εμπορίου και Χρηματιστηρίου, το επιχειρηματικό κέντρο του Χρηματιστηρίου των Τραπεζών, τα κτίρια και τις ιδιοκτησίες των Χρηματιστών και μεγαλοεμπόρων.
Η περιοχή Χρηματιστηρίου, όπως θα ονομάζεται η ευρύτερη περιοχή όπως καθορίστηκε παραπάνω, αποτελεί τμήμα της παλιάς Εβραϊκής Συνοικίας Μάλτα, που ήδη από τα μέσα του 16ου αιώνα εκτείνεται ανάμεσα στην οδό Εγνατία και την «Ιστιρά» (αγορά). Στην ίδια ζώνη όταν η πόλη αναπτύσσεται εμπορικά εγκαθίστανται πολλοί ξένοι και έτσι από τον 18ο αιώνα παίρνει το όνομα Φραγκομαχαλάς.
Κομβικό σημείο ήταν η καθολική εκκλησία και ο βασικός άξονας η οδός Φράγκων με τις κατοικίες των πλούσιων Εβραίων και την Οθωμανική Τράπεζα. Στα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τον μεσοπόλεμο, στην περιοχή αναπτύσσονται οι Τράπεζες και οι επιχειρήσεις και γίνεται το επιχειρηματικό κέντρο της πόλης

Πρόκειται για ένα πυκνοδομημένο και ομοιογενές σύνολο κτισμάτων, με πολεοδομική οργάνωση και αρχιτεκτονικά στοιχεία, αντιπροσωπευτικά της μορφής και ακμής της πόλης τους τελευταίους δύο αιώνες. Το σύνθετο και αξιόλογο πολεοδομικό σχέδιο δέχεται σημαντικές αλλοιώσεις από το ορθολογιστικό σχέδιο Hebrard, που με τον κάνναβο του καταστρέφει σημαντικό αριθμό κτιρίων προϋφιστάμενων του 1917 τα οποία δεν είχαν καεί από την πυρκαγιά.

Στα κτίρια της περιοχής βρίσκουμε πλούσια μορφολογικά στοιχεία από όλα τα ρεύματα Αρχιτεκτονικής και χρήση νέων υλικών, όπως τα μεταλλικά στέγαστρα και οι υαλωτές στέγες στις στοές και τις διόδους.

 

Στόχοι της Μελέτης Οι σημαντικότερες επεμβάσεις όπως φαίνεται στο σχέδιο της μελέτης ανάπλασης επικεντρώνονται στην περιοχή μεταξύ των οδών Εγνατία, Λέοντος Σοφού, Φράγκων, Β. Ουγκώ, Τσιμισκή και Δραγούμη, όπου βρίσκονται και τα περισσότερα χαρακτηρισμένα Διατηρητέα κτίρια. 

Με τις επεμβάσεις αυτές επιχειρείται:

• Η ενοποίηση περιοχών και κοινόχρηστων χώρων όπως της πλατείας Χρηματιστηρίου με την πλατεία Εμπορίου  και η προτεραιότητα στη χρήση τους από τους πεζούς.
• Η παροχή δυνατότητας πρόσβασης και χρήσης, των σημαντικότερων τμημάτων της περιοχής ανάπλασης από τα άτομα ΑΜΕΑ.
• Η αποτροπή διέλευσης μεγάλου αριθμού οχημάτων, πλην αυτών έκτατης ανάγκης και φορτοεκφόρτωσης
• Η απαγόρευση της μόνιμης στάθμευσης οχημάτων, με την παράλληλη πρόβλεψη δημιουργίας θέσεων προσωρινής στάθμευσης και φορτοεκφόρτωσης.
• Η δημιουργία Πολιτιστικής διαδρομής με στόχο την ανάδειξη της ιστορικότητας της περιοχής και των Διατηρητέων κτισμάτων .
• Η δημιουργία ποιοτικού και αναβαθμισμένου χώρου.
• Η διαχείριση και εγκατάσταση δικτύου ομβρίων υδάτων.
• Η δημιουργία ενός σύγχρονου εμπορικού κέντρου με καταστήματα και επιχειρήσεις μικρής και μεσαίας κλίμακας στο κέντρο της πόλης.
• Η διατήρηση και υποστήριξη των εμπορικών λειτουργιών της περιοχής, όπως λιανικό και χοντρικό εμπόριο, οι μικρές βιοτεχνίες, προβλέποντας παράλληλα χώρους φορτοεκφόρτωσης και διακίνησης των εμπορευμάτων.
• Η αναβάθμιση των υφισταμένων κτιρίων μέσω της γενικότερης ανάπλασης και τη μετατροπή τους από αποθηκευτικούς χώρους, σε άλλες χρήσεις κεντρικών λειτουργιών αστικού ιστού όπως γραφεία, κατοικίες, χρήσεις εκπαίδευσης και αναψυχής.  
• Ο περιορισμός και έλεγχος μέσω κανονιστικών διατάξεων, για την αποτροπή καταχρηστικής ανάπτυξης χρήσεων αναψυχής σε βάρος του εμπορικού χαρακτήρα της περιοχής.
• Oι αρχές σχεδιασμού της μελέτης έχουν ως γνώμονα την αναβάθμιση του αστικού χώρου ενώ οι
• προτεινόμενες παρεμβάσεις διαμορφώθηκαν σε συνεργασία της Δ/νσης Μελετών Αρχιτεκτονικών Έργων με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Οι βασικές αρχές σχεδιασμού είναι οι ακόλουθες:

I.   Νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και νέες χαράξεις των οδών που περιλαμβάνονται στην περιοχή αυτή. Ενιαία αντιμετώπιση όσον αφορά το διαμορφωμένο πλάτος τους που κυμαίνεται από 3 μέχρι 4 μέτρα στους μονόδρομους και από 6,00 μέχρι 6,65 το τμήμα της Λέοντος Σοφού που έχει διπλή κατεύθυνση. Με τις νέες αυτές διαστάσεις των οδών, διασφαλίζεται η συνεχόμενη ροή των οχημάτων και αποτρέπεται η ¨προσωρινή ¨ στάση - στάθμευση στη μέση των οδών
II.   Διεύρυνση των πεζοδρομίων και προστασία τους με εμπόδια σε όλο το μήκος τους
III.   Δημιουργία δύο πλατειών, που εκτός από τις ιστορικές ονομασίες, Πλατεία Χρηματιστηρίου και Εμπορίου θα αποτελούν και ουσιαστικούς δημόσιους χώρους, σημεία έλξης και όχι χώρους στάθμευσης όπως ήταν μέχρι σήμερα.

IV.   Δημιουργία συγκεκριμένων θέσεων στάθμευσης και φόρτο-εκφόρτωσης εμπορευμάτων και μέριμνα για την διευκόλυνση λειτουργίας των υφιστάμενων οργανωμένων χώρων parking.

V.   Δημιουργία δικτύου πεζοδρομήσεων, στο οποίο κατ’ εξαίρεση θα επιτρέπεται η κυκλοφορία οχημάτων άμεσης ανάγκης καθώς και των οχημάτων φορτοεκφόρτωσης συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.

      Ειδικότερα πεζοδρομούνται και υπερυψώνονται στο ύψος του πεζοδρομίου και των πλατειών, η οδός Αγίου Μηνά από την οδό Δραγούμη μέχρι την πλατεία Εμπορίου, η οδός Ερμού από την οδό Δραγούμη μέχρι την οδό Βηλαρά, και ένα τμήμα της οδού Φράγκων από την πλατεία Χρηματιστηρίου μέχρι την οδό Κατούνη διατηρώντας τις απαιτούμενες κλίσεις για την απορροή των ομβρίων.
       Η οδός Κατούνη επίσης υπερυψώνεται από την οδό Βασ. Ηρακλείου μέχρι την πλατεία Εμπορίου και δημιουργούνται σ’ αυτήν ελεγχόμενες θέσεις στάθμευσης και φορτοεκφόρτωσης.

       Πεζοδρομούνται ακόμη, αλλά το υψόμετρο τους παραμένει στο επίπεδο του δρόμου με υπερυψωμένα πεζοδρόμια, η οδός Εδέσσης μέχρι την Βίκτωρος Ουγκώ και η οδός Συγγρού μέχρι την Βαλαωρίτου

VI.   Στα πλαίσια αναβάθμισης της περιοχής, επιχειρείται η διαχείριση της μεγάλης ποσότητας απορριμμάτων που παράγονται στην περιοχή, με την εγκατάσταση ημι-βυθιζόμενων κάδων απορριμμάτων μεγάλης χωρητικότητας σε σχέση με τους συμβατικούς.
       Συγκεκριμένα προβλέπεται η εγκατάσταση 20 ημι-βυθιζόμενων κάδων, ώστε να αντικαταστήσουν τους 90 συμβατικούς που θα χρειαζόταν.
      Δυστυχώς το σύστημα αυτών των κάδων δεν μπορεί ακόμη να εφαρμοστεί για την συλλογή των απορριμμάτων προς ανακύκλωση, με συνέπεια την υποχρεωτική τοποθέτηση περίπου 30 συμβατικών κάδων ανακύκλωσης.

VII.   Προτείνεται νέος ενιαίος αστικός φωτισμός με συνδυασμό φωτιστικών ιστού και κρεμαστών φωτιστικών στους στενούς δρόμους.

        Ο φωτισμός ανάδειξης των όψεων των διατηρητέων και νεοκλασικών κτιρίων αποτελεί αντικείμενο ξεχωριστής μελέτης φωτισμού η οποία δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτή τη φάση της μελέτης καθώς θα πρέπει να προηγηθούν οι μελέτες και οι εργασίες αποκατάστασης των κτιρίων.

        Στη συγκεκριμένη μελέτη ο φωτισμός ανάδειξης των όψεων θα επιτευχθεί με τη χρήση προβολέων κατάλληλης δέσμης και κατανομής οι οποίοι θα είναι τοποθετημένοι είτε επί ιστού είτε επί των όψεων των απέναντι κτιρίων.

VIII.   Συνολικά τα πεζοδρόμια και τα υπερυψωμένα τμήματα των δρόμων προτείνεται να επιστρωθούν με αγυάλιστες πλάκες πετρώματος ¨Μολοσσών¨ Ιωαννίνων σε διάφορες διαστάσεις. Ένα τμήμα μόνο της πλατείας Εμπορίου θα επιστρωθεί με το νέο οικολογικό υλικό stabilized. Στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας θα εφαρμοστεί διακοσμητική άσφαλτος.