Τρεις πλατείες (εκ των οποίων η μία,
στη Μητροπόλεως, χαρακτηρίζεται ως διευρυμένη «εκβολή» του άξονα στη
θάλασσα) και τρεις «πράσινοι» χώροι (το Πάρκο, ο Περίπατος και ο Κήπος
της Μνήμης) είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής μελέτης που
θα υλοποιηθεί στην οδό Αγίας Σοφίας, τον παλαιότερο εγκάρσιο άξονα της
Θεσσαλονίκης που συνδέει την παλιά πόλη με το Θερμαϊκό.
Η πρόταση
των Αντ. Νουκάκη, Μπ. Μπάμπαλου - Νουκάκη, Βαρ. Μυροφορίδου, Μ.
Τσιντζέλη, Αντ. Χαζάπη και Αν. Χρανιώτη κέρδισε το πρώτο βραβείο σε
σχετικό διαγωνισμό που είχε προκηρύξει το υπουργείο Περιβάλλοντος και θα
παρουσιαστεί την προσεχή Δευτέρα στο δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης.
Η
ανάπλαση αφορούσε τον άξονα Αχειροποιήτου - Αγίας Σοφίας, μία περιοχή
παρέμβασης που καταλαμβάνει 40 στρέμματα, από την οδό Φιλίππου μέχρι τη
Λεωφόρο Νίκης, συμπεριλαμβανομένων των πλατειών Αγίας Σοφίας και
Μακεδονομάχων και του περιβάλλοντος χώρου των βυζαντινών ναών και της
μητρόπολης.
Από το 2013
«Εντός
του 2013 φιλοδοξούμε να έχει εγκατασταθεί εργολάβος για να υλοποιήσει
το τμήμα της μελέτης από το ύψος της πλατείας Αγίας Σοφίας μέχρι την
Τσιμισκή, το τμήμα δηλαδή που έχει ήδη πεζοδρομηθεί. Παράλληλα, θα
''τρέξουμε'' τη διαδικασία για το τμήμα του άξονα από την οδό Τσιμισκή
μέχρι τη θάλασσα. Για το κομμάτι πάνω από την πλατεία Αγίας Σοφίας,
βρίσκεται σε εξέλιξη το μετρό και για το λόγο αυτόν προς το παρόν δε θα
γίνει κάποια παρέμβαση», επισημαίνει στον «Α» ο αντιδήμαρχος Αστικού
Σχεδιασμού, Ανδρέας Κουράκης.
Τρεις πλατείες
Η ομάδα των αρχιτεκτόνων που ανασχεδίασε τον άξονα της Αγίας Σοφίας προτείνει τη διαμόρφωση τριών πλατειών, καθεμιά εκ των οποίων θα έχει τη δική της ξεχωριστή ταυτότητα. Η πρώτη είναι η κεντρική αστική πλατεία της Αγίας Σοφίας, η δεύτερη η εσωστρεφής και οριοθετημένη αυλή της Αχειροποιήτου και η τρίτη η γραμμική πλατεία στην περιοχή της Μητροπόλεως, η οποία θα έχει τον χαρακτήρα μιας «εκβολής» του άξονα προς τη θάλασσα.
Επιπλέον, σχεδιάζονται και τρεις "πράσινοι" χώροι, στους οποίους θα κυριαρχούν οι χωμάτινες επιφάνειες και οι φυτεύσεις. Στην περιοχή της Αχειροποιήτου δημιουργείται το πάρκο ως χώρος αναψυχής και παιχνιδιού, στο τμήμα νότια της Εγνατίας χωροθετείται ο περίπατος ως χώρος ανάπαυλας και περιπλάνησης, και στην οδό Ερμού διαμορφώνεται ο «Κήπος της Μνήμης» ως χώρος απομόνωσης και περισυλλογής.
Σύμφωνα με τους μελετητές, η Εγνατία, η οποία τέμνει τον άξονα της Αγίας Σοφίας, ορίζει δύο τμήματα με εκ διαμέτρου διαφορετικό χαρακτήρα. Στο βόρειο τμήμα κυριαρχούν οι ήρεμες και εσωστρεφείς περιοχές γειτονιάς, ενώ στο νότιο οι εντάσεις και η πυκνότητα του κέντρου. Το κομβικό σημείο της Εγνατίας, όπου βρίσκονται και οι στάσεις του μετρό, σηματοδοτείται με δύο κατασκευές. Στη βόρεια στάση τοποθετείται ένα γραμμικής μορφής υπόστεγο, ενώ το νότιο τμήμα του άξονα σηματοδοτείται από ένα οριζόντιο επίπεδο και μια γλυπτική σύνθεση.
Στην έκταση των περίπου σαράντα στρεμμάτων, την οποία καλύπτει η περιοχή που μελετήθηκε -από το πλάτωμα της οδού Φιλίππου, που είναι αφιερωμένο στους πρωτοπόρους δημοτικιστές δασκάλους, μέχρι και τη θάλασσα- τοποθετούνται φωτεινές σημάνσεις, οι λεγόμενοι «αστικοί φάροι».
Με φόντο την Αχειροποίητο
Στο βόρειο τμήμα της περιοχής παρέμβασης κυριαρχεί ως μνημείο η παλαιοχριστιανική βασιλική της Αχειροποιήτου, η οποία προτείνεται να ενταχθεί στη λειτουργία της πόλης με την απόδοση του περιβάλλοντα χώρου της ως πλατείας γειτονιάς.
Η προσπέλαση από την Εγνατία γίνεται με μια ράμπα καθόδου. Η μετάβαση αυτή οργανώνεται ως μνημειακή οδός και αφιερώνεται στους ήρωες του Μακεδονικού Αγώνα. Στην περιοχή διαμορφώνεται ένα πέτασμα από μαρμάρινες πλάκες με επιγράμματα ιστορικών αναφορών ως φόντο προβολής των προτομών, ενώ ένα πρανές από την πλευρά του πάρκου οργανώνει τον χώρο του ανδριάντα του Ίωνα Δραγούμη. Το πάρκο αυτό αποτελεί έναν τόπο ηρεμίας, αναψυχής και παιχνιδιού. Στη βόρεια απόληξη της περιοχής οργανώνεται ένα πλάτωμα, όπου εντάσσονται οι προτομές των δημοτικιστών δασκάλων.
Νότια της Εγνατίας
Ο χώρος μπροστά από την Αγία Σοφία σχεδιάζεται να αποτελέσει την κεντρική αστική πλατεία, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για την ανάδειξη του βυζαντινού μνημείου. Ο «Κήπος της Μνήμης», που χωροθετείται στην περιοχή με κυρίαρχα τα αρωματικά φυτά, επιτρέπει τη θέαση του ναού από τον άξονα της Ερμού.
Στην πορεία το εύρος του άξονα μειώνεται και αυτός μετασχηματίζεται σε εμπορικό δρόμο ως περίπατος. Το νότιο άκρο του διαμορφώνεται σε πλατεία της Μητρόπολης, με το συνεχές δάπεδο που τοποθετείται να διευρύνει τον χώρο και να τον ενοποιεί με το τμήμα που καταλήγει στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης. Εκεί διαμορφώνεται μια υδάτινη επιφάνεια, ενώ στο κέντρο κατά μήκος της πλατείας τοποθετείται μια σειρά από φωτεινές στήλες.
Το «Κόκκινο Σπίτι»
Κεντρική θέση στις παρεμβάσεις που σχεδιάζονται κατέχει η ανάδειξη του «Μεγάρου Λόγγου», του περίφημου «Κόκκινου Σπιτιού», που βρίσκεται στη συμβολή της Αγίας Σοφίας με την οδό Ερμού. Οι μελετητές θεωρούν ότι το «Κόκκινο Σπίτι» χαρακτηρίζει την πλατεία Αγίας Σοφίας ως τοπόσημο και για το λόγο αυτόν προτείνουν τη λειτουργία του ως μουσείου, στο οποίο θα παρουσιάζεται η δική του ιστορία, ή γενικότερα ως χώρου πολιτισμού.
Το «Κόκκινο Σπίτι» της Θεσσαλονίκης κτίστηκε το 1926 με σχέδια του μηχανικού Π. Στάη. Κατασκευάστηκε για την οικογένεια του ναουσαίου βιομηχάνου Γρηγόρη Λόγγου, ενώ επί σειρά ετών στέγαζε στον ισόγειο χώρο του το καφενείο «Ερμής», το οποίο αποτέλεσε ένα από τα πιο φημισμένα στέκια των εκπαιδευτικών της πόλης.
Το συγκεκριμένο κτίριο, πάντως, έχει συνδεθεί και με ορισμένα ατυχή γεγονότα, καθώς η εταιρεία που είχε αναλάβει την κατασκευή του χρεοκόπησε λίγους μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου, ενώ και η μεγάλη βιομηχανική μονάδα, την οποία διατηρούσε η οικογένεια Λόγγου στη Νάουσα, καταστράφηκε ολοσχερώς στη διάρκεια μιας μεγάλης πυρκαγιάς.
ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Mini bus και ποδηλατόδρομοι
Η μελέτη για την ανάπλαση του άξονα της Αγίας Σοφίας προβλέπει και σειρά ρυθμίσεων με στόχο την οργάνωση της κυκλοφορίας στην περιοχή και την ενίσχυση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς. Προς αυτήν την κατεύθυνση προτείνεται μεταξύ των άλλων η λειτουργία μιας νέας λεωφορειακής γραμμής με mini busses, η οποία θα ακολουθεί μια κυκλική διαδρομή, διερχόμενη από τον σταθμό του μετρό στην Αγίας Σοφίας και ακολουθώντας ενδεικτικά τις οδούς Καρόλου Ντηλ, Εγνατία, Κεραμοπούλου, Παύλου Μελά και Προξένου Κορομηλά.
Παράλληλα, κεντρική πρόταση των μελετητών αποτελεί η οργάνωση υποδομών που θα ενισχύουν τη χρήση του ποδηλάτου. Στον σχεδιασμό περιλαμβάνονται η χάραξη νέου ποδηλατόδρομου, η διαμόρφωση θέσεων στάθμευσης για ποδήλατα, αλλά και η ανάπτυξη συστήματος δανεισμού κοινόχρηστων ποδηλάτων, το οποίο θα απευθύνεται στους χρήστες του μετρό κατά την έξοδό τους από τον σταθμό.
Στις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που προτείνονται από τη συγκεκριμένη μελέτη περιλαμβάνονται ακόμη:
- Η αντιδρόμηση του τμήματος της οδού Κεραμοπούλου, που δεν πεζοδρομείται. Από το συγκεκριμένο τμήμα, εξάλλου, προβλέπεται ότι θα διέρχεται και η νέα τοπική λεωφορειακή γραμμή.
- Η αντιδρόμηση του τμήματος της οδού Μενελάου από την Εγνατία μέχρι και το ύψος της οδού Ιουστινιανού με την ταυτόχρονη απαγόρευση της αριστερής στροφής εισόδου από την Εγνατία προς τη Μενελάου. Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση εκτιμάται ότι μπορεί να υποκατασταθεί εν μέρει η πρόσβαση των οχημάτων που χρησιμοποιούν την οδό Αγίας Σοφίας.
- Η μονοδρόμηση ενός μικρού τμήματος της οδού Αγίας Σοφίας ανάμεσα στη Φιλίππου και τη Δελμούζου, το οποίο θα λειτουργεί ως μονόδρομος ήπιας κυκλοφορίας. Ως αποτέλεσμα της ρύθμισης αυτής δεν θα είναι εφικτή η απευθείας σύνδεση της Αβδελά με τη Φιλίππου, ενώ οι μετακινήσεις θα εξυπηρετούνται μέσω της διαδρομής Δελμούζου - Χριστοπούλου.
- Η χωροθέτηση νέας πιάτσας ταξί επί της οδού Πλάτωνος για την υποστήριξη της μετεπιβίβασης προς και από τον σταθμό του μετρό. Οι μελετητές, εξάλλου, θεωρούν ότι η υφιστάμενη πιάτσα των ταξί επί της οδού Μητροπόλεως απέχει σημαντικά από τον σταθμό του μετρό.
(Μακεδονία-Αγγελιοφόρος)
